Kiedy w XVII wieku chowano zmarłego szlachcica bądź
arystokratę, oprawa muzyczna nie ograniczała się wyłącznie do samotnego głosu
organisty. Na tę okazję komponowano odpowiednie śpiewy sakralne i
instrumentalne triady. Wykonywano je najpierw przy zmarłym w domu, potem
podczas mszy żałobnej, a po niej przy katafalku i podczas procesji do grobu. Zaś
katafalk nie był zwykłym podwyższeniem, jak dzisiaj, a stanowił, zgodnie ze
swoją nazwą, prawdziwy „obóz żalu”, zbudowany na podobieństwo ołtarza, a czasem
nawet kaplicy. To właśnie wtedy swoją Missa
Requiem skomponował Damian Stachowicz (przed 1693 r.), Maciej Wronowicz
psalm 129 De profundis (między 1680 a
1684 r.), a chorał gregoriański wykonywano z Graduale Andrzeja Piotrkowczyka (1651).
 |
| fot. Szkoła Śpiewania Chorału |
Właśnie te utwory można było usłyszeć całkiem niedawno,
podczas wrocławskiego i warszawskiego koncertu Castrum Doloris, które odbyły się 10 i 12 listopada 2013 r. Wykonano
je w ramach projektu „Chorał sarmacki”, który prowadzi Robert Pożarski. Partie
solowe wykonywali śpiewacy Bornus Consort, wspomagani przez Zespół Muzyki
Dawnej Tempus, zaś partie chórowe wykonywał Chór Sarmacki im. Grzegorza
Gerwazego Gorczyckiego, w którym śpiewa troje naszych Projektowiczów.
Instrumentalnie całość wzbogacał zespół instrumentów dawnych Concerto Antemurale
oraz Orkiestra Czasów Zarazy, w której grały dulcjany, kozły i kotły. Jednym
słowem – oprawa godna pochówku zasłużonej osoby. Wrocławski koncert, który
odbył się w kościele Świętego Bartłomieja, będącym dolnym kościołem kolegiaty
Świętego Krzyża na Ostrowie Tumskim, Robert Pożarski zadedykował zmarłemu 28
października ś.p. Tadeuszowi Mazowieckiemu. To wykonanie zostało nagrane i
obecnie trwają prace nad wydaniem koncertu na płycie. Można jeszcze wspomóc ten
projekt na tym portalu.
A tak rekomenduje ten koncert Wydawnictwo Kle:
Nieczęsto zdarza się,
że przedsięwzięcie o, przede wszystkim, muzycznym charakterze ma tak istotne
znaczenie dla kultury. Rekonstrukcja ceremonii pogrzebowej z czasów I
Rzeczypospolitej jest wypełnieniem wielkiej luki w dzisiejszej świadomości. Z
jednej strony przenosi nas w czasy, które bezpowrotnie minęły, a z drugiej
uświadamia ich paradoksalną bliskość i stałą obecność w polskiej kulturze.
Magnetyzująca interpretacja sprawia, że utwory wykonane na tej płycie nie
pozostaną jedynie zabytkami interesującymi dla badaczy, ale żywym dziełem,
zdolnym i dziś budzić emocje.
Koncert warszawski odbył się w Studiu im. Witolda
Lutosławskiego. Również on został nagrany i będzie retransmitowany w Programie
2 Polskiego Radia.
„Chorał sarmacki”
to program prezentujący unikatową formę chorału z polskich źródeł
XVII-wiecznych – Ksiąg Piotrkowskich. W nowatorski, choć jak najbardziej
udokumentowany historycznie, sposób podchodząc do tego zadania łączy śpiew
jednogłosowy z wielogłosową muzyką sakralną polskich kompozytorów z epoki
baroku. W ramach tego programu została nagrana płyta Missa Rorate i Completorium z utworami G.G. Gorczyckiego. Do
kupienia tutaj.
Wykonanie tego koncertu spotkało się z bardzo ciepłym
przyjęciem przez melomanów i miłośników muzyki dawnej. Entuzjastycznej recenzji
doczekał się koncert z Chełmna, który został zarejestrowany na wydanej niedawno
płycie. Szczególną uwagę zwrócono w niej na przygotowanie chóru, składającego
się głównie z amatorów, gdzie zaznaczono bardzo dobrą intonację sopranów i
tenorów, a w tych właśnie głosach udzielają się nasi Projektowicze.
Agnieszka Skórzewska
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz