czwartek, 31 lipca 2014

Sposoby komunikacji i dokumentacji w Projekcie Muzyczno-Liturgicznym „Wschód - Zachód”; część IV: Nowe technologie w służbie PML „Wschód – Zachód”



          Nasza współprojektowiczka, Monika Ryszawa, studentka kulturoznawstwa na Uniwersytecie Warszawskim, w ramach zaliczenia przedmiotu „Uczestnictwo w kulturze” przygotowała pracę roczną o sposobach komunikacji i dokumentacji funkcjonujących w Projekcie Muzyczno-Liturgicznym „Wschód – Zachód”. Jest to pierwsze takie opracowanie traktujące o naszym Projekcie. Publikujemy je na naszej stronie w pięciu częściach.
Stella splendens in monte, 2011.
Wizyta w obozie zagłady w Treblince.
          Jak wspomniano wcześniej, bardzo istotny dla całego przedsięwzięcia jest Internet i inne zdobycze współczesnej technologii. Większa część materiałów achiwalnych prezentowana jest w różny sposób w Internecie. Za pomocą strony www działania Projektu może obserwować szersza publiczność, co ważne jest zwłaszcza przy niewielkim zasięgu społecznym. Co więcej, wiele osób może w ogóle dowiedzieć się o istnieniu takiej inicjatywy. Internet pełni kluczową rolę również w komunikacji Projektowiczów, pozwala również na utrzymanie więzi i poczucia wspólnej przynależności. Jest to podstawowy kanał informacyjny, pozwalający na stałą łączność wszystkich, niezależnie od tego, kiedy ostatni raz brali czynny udział w życiu Projektu i gdzie się znajdują.
          Podobnie jak uczestnicy Projektu rozsiani są po całej Polce, tak też archiwum przez nich tworzone również jest rozproszone. Ma ono charakter cząstkowy, a każda forma dokumentacji zawiera inną jego część. Dopiero po złożeniu w jednym miejscu wszystkich informacji zawartych na stronie www, na profilu portalu Facebook, w wiadomościach e-mail i statystykach wyłania się całościowa dokumentacja, choć nadal nie pełna, ponieważ w tych formach nie wyczerpuje się jeszcze wszystko. Nie należy zapomnieć choćby o zbiorach nut i słów wszystkich wykorzystywanych pieśni, które również są śladem działalności Projektu. Taka fragmentaryczność i niepełność nie jest przeszkodą w obserwacji głównych aspektów działania i nie wymusza potrzeby tworzenia w sposób sztuczny zbiorów całościowych.
          Znaczące jest, że na dokumentacje Projektu składają się zarówno liczne fotografie, nagrania, jak i
Requiem aeternam, 2013.
teksty, których jest najwięcej. Do opisania działań używa się tu wszystkich możliwych dostępnych środków. Dziwić może jedynie nieznaczna ciągle liczba nagrań. Wynika to głównie ze specyfiki działań tej grupy. Nabożeństwa prowadzone w ramach Projektu są spójną całością, np. droga krzyżowa z polską dawną pieśnią pasyjną to śpiewy dopasowane do poszczególnych stacji drogi krzyżowej, przejścia procesyjne oraz poezja średniowieczna. Dlatego do opisania i uwiecznienia takiego wydarzenia konieczne jest zastosowanie tak różnych środków archiwizacji.
          Przedstawiając Projekt zaznaczyłam, że jego forma może mieć znaczenie dla zrozumienia prowadzonej dokumentacji. Uprawnionym tropem wydaje się stwierdzenie, że u podnóża tak różnorodnego sposobu archiwizowania leży sposób organizacji Projektu. To, że członkowie pochodzą z całej Polski warunkuje konieczność tak szczegółowej dokumentacji i informacji. Żeby każdy miał równy dostęp do wiadomości związanych z życiem Projektu, nie możliwe byłoby zgromadzenie wszystkiego w jednym miejscu i nie umieszczenie tego w Internecie. Podobnie wiadomości e-mail umożliwiają komunikację w tak dużej grupie, a ich szczegółowość może zaciążyć na powodzeniu pewnych przedsięwzięć. Ze względu na to, że w projekcie każdy ma prawo głosu, wszystkie informacje podawane są do wiadomości wszystkich, dzięki temu zachowuje się charakter otwartości. Powodem, dla którego ważne jest tworzenie statystyk porządkujących wszystkie dane jest fakt, że przez Projekt nieustanie przepływa duża liczba ludzi, a dzięki takim statystykom można uwiecznić ich obecność. Zdarza się, że osoba uczestnicząca jednorazowo w działaniach Projektu wraca po latach, wtedy szybki wgląd w zanotowane statystyki pozwala na powitanie jej w zaskakujący sposób. Fakt, że Projektowicze pamiętają dokładnie kiedy z nimi zaśpiewała i co wtedy się działo, buduje świadomość całej grupy i pozwala szybko zasymilować osobę, z którą Projekt zetknął się przed latami. Podobnie frekwencja osób zaangażowanych w przygotowania poszczególnych nabożeństw pozwala na szacowanie, w jakich miejscach w kraju łatwiej o wsparcie lokalnych uczestników Projektu, ponieważ niektórzy działacze tej grupy mogą uczestniczyć w wydarzeniach organizowanych w bezpośrednim sąsiedztwie ich miasta (wiąże się to m. in. z sytuacją rodzinną). Z kolei zgromadzenie zdjęć i nagrań w różnych miejscach wynika z podziału zadań. Choć w rękach Krzysztofa H. Olszyńskiego znajduje się oficjalne archiwum w postaci zagospodarowanego wyłącznie na ten cel dysku, dodatkowo zdjęcia spoczywają u osoby odpowiedzialnej za stronę graficzną Projektu, a nagrania u osoby zajmującej się obróbką dźwięku. Zapewnia to również bezpieczeństwo, w razie gdyby któraś z kopii została uszkodzona; w ten sposób można wszystko odtworzyć, korzystając z kopii innej osoby. Sposób, w jakim gromadzi się wszelkie informacje, zdjęcia i nagrania jest więc spowodowany organizacją Projektu.
Monika Ryszawa
Czytasz część IV. przejdź do pozostałych: część I | część II | część III | część V

czwartek, 24 lipca 2014

Sposoby komunikacji i dokumentacji w Projekcie Muzyczno-Liturgicznym „Wschód - Zachód”; część III: Archiwa dostępne dla uczestników



          Nasza współprojektowiczka, Monika Ryszawa, studentka kulturoznawstwa na Uniwersytecie Warszawskim, w ramach zaliczenia przedmiotu „Uczestnictwo w kulturze” przygotowała pracę roczną o sposobach komunikacji i dokumentacji funkcjonujących w Projekcie Muzyczno-Liturgicznym „Wschód – Zachód”. Jest to pierwsze takie opracowanie traktujące o naszym Projekcie. Publikujemy je na naszej stronie w pięciu częściach.
Fons et culmen: Missa Novella, 2011.
          Kolejną ciekawą formą zarówno komunikacji, jak i pewnej dokumentacji podjętych działań, są wiadomości e-mail. Przynajmniej raz w miesiącu każdy uczestnik (wpisany na listę mailingową) otrzymuje wiadomość o tym, co się wydarzyło, o planach na przyszłość i wszelkich bieżących sprawach. Jest to główna i podstawowa forma komunikacji między uczestnikami Projektu. Dzięki temu wszyscy, nawet ci, którzy przez jakiś czas nie mogli brać czynnego udziału w przedsięwzięciach, utrzymują stałą łączność z Projektem. Autorem wiadomości w większości przypadków jest Krzysztof H. Olszyński, jednak każdy ma możliwość wypowiedzenia się na każdy temat; wszelkie uwagi są zawsze mile widziane, ponieważ Projekt ma charakter wspólnotowy i każdy ma prawo do uczestnictwa w procesie podejmowania decyzji, a rola lidera polega głównie na organizacji. Ze względu na to, że dla niektórych członków jest to jedyna forma komunikacji, większość wiadomości jest bardzo szczegółowa i zawiera możliwie dużo informacji. Dotyczą one nie tylko spraw Projektowych, ale również wydarzeń o zbliżonym profilu: propozycje koncertów czy nabożeństw. Szczególny charakter mają wiadomości wysyłane przed i po nabożeństwach. Te pierwsze zawierają szczegółowe informacje dotyczące wydarzenia, dokładny plan, rozdzielenie funkcji, możliwości dojazdu na miejsce. Wiadomości e-mail po nabożeństwach są ich podsumowaniem, zamieszczone są w nich wszelkie uwagi co do wykonania poszczególnych pieśni, podziękowania wszystkim zaangażowanym w organizację. W porównaniu do tego, co znajduje się na stronie internetowej, mają one mniej formalny charakter. Służą Projektowiczom do kontaktu między sobą, pełniąc głównie role informacyjną, jednak przez tak szczegółowe opisywanie wszelkich działań są źródłem wielu cennych informacji dotyczących działania Projektu. Możnaby z nich z łatwością odtworzyć poszczególne przedsięwzięcia; jednak są one swojego rodzaju archiwum wewnątrzprojektowym.
          Zdjęcia i nagrania udostępniane na stronie i na profilu w portalu Facebook stanowią niewielki procent faktycznych zbiorów. Wiele zdjęć znajduje się na komputerach, aparatach i innych nośnikach Projektowiczów i stanowi prywatne archiwum każdego z nich. Są to materiały przeznaczone dla wąskiego grona, a często nie wychodzą na światło dzienne. Takie „skryte”, prywatne dokumentacje mogą odzwierciedlać formę organizacji w Projekcie, gdzie każdy stanowi ważny element całości i jest odpowiedzialny za jego kształt.
Obchody pięciolecia Projektu, 2011.
          Innym ciekawym przykładem dokumentacji są prowadzone przez lidera Projektu statystyki. Znajduje się w nich spis wszystkich osób biorących udział w nabożeństwach, diecezje, z jakich pochodzą uczestnicy, częstotliwość czy udział w poszczególnych nabożeństw. Statystyki są inicjatywą jednostki, przez nią są prowadzone i przetrzymywane. Nie pojawiają się ani na stronie, ani w e-mailach. Prowadzone są „do szuflady”, nie są prezentowane Projektowiczom, poza specjalnymi okazjami (np. podsumowanie działalności podczas obchodów pięciolecia Projektu). Pomimo tego odznaczają się szczególną dokładnością, pilnością i sumiennością. Każde wydarzenie zostaje w nich ujęte i żadna osoba nie zostaje pominięta. Jest to imponujące patrząc na liczby, jakie się tam pojawiają i różnorodność wprowadzenia podziałów. Można zastanawiać się nad ich celem, skoro nie są publicznie prezentowane. Zdaje się, że przy tak dynamicznych zmianach uczestników Projektu i swego rodzaju nieuchwytności ich działań jest to sposób na uwiecznienie tej działalności. Stanowią najbardziej imponujące i dokładne źródło obiektywnych wiadomości o Projekcie. Od początku jego istnienia opisują liczbami wszystko, co się wydarzyło. Są znakiem systematycznie i skrupulatnie wykonywanej pracy historyczno-archiwizacyjnej. Oddają różnorodność Projektu, poprzez pokazanie osób (z wyszczególnieniem rodzaju zaangażowania), miejsc (z jakich pochodzą uczestnicy oraz w których Projekt miał okazję śpiewać), rodzajów akcji (ilość powtórzeń danego nabożeństwa) i repertuaru. W tych statystykach odczytać można również świadomość i przywiązanie do historii, a także nawiązanie do średniowiecznego pragnienia skrupulatnego opisania wszystkiego. Co interesujące, jest to nie tylko ślad działalności Projektu, ale również prezentacja źródeł, z jakich korzysta przygotowując swoje nabożeństwa.
          Te kilka form archiwizacji i dokumentacji, jakie zostały opisane, prezentują wielką różnorodność w podejmowaniu tego typu działań. Każda z nich stanowi świadectwo działalności Projektu i jest formą zachowania i utrwalenia jego działalności, a ich treść zależna jest od adresata. Zawsze jednak są bardzo szczegółowe, prowadzone na różnych płaszczyznach i próbujące uchwycić całościowy zakres działań.
Monika Ryszawa
Czytasz część III. przejdź do pozostałych: część I | część II | część IV | część V

czwartek, 17 lipca 2014

Sposoby komunikacji i dokumentacji w Projekcie Muzyczno-Liturgicznym „Wschód - Zachód”; część II: Ogólnodostępne archiwa online



          Nasza współprojektowiczka, Monika Ryszawa, studentka kulturoznawstwa na Uniwersytecie Warszawskim, w ramach zaliczenia przedmiotu „Uczestnictwo w kulturze” przygotowała pracę roczną o sposobach komunikacji i dokumentacji funkcjonujących w Projekcie Muzyczno-Liturgicznym „Wschód – Zachód”. Jest to pierwsze takie opracowanie traktujące o naszym Projekcie. Publikujemy je na naszej stronie w pięciu częściach.
Stella splendens in monte, 2012.
       W większości przypadków prowadzenie dokumentacji można podzielić na dwie kategorie: te prowadzone wewnętrznie do własnych celów i te rozpowszechniane w różny sposób dostępne każdemu. W zależności od kategorii różnią się one zawartością i sposobem, w jaki sposób gromadzi się dane. W przypadku Projektu sprawa wygląda trochę inaczej i zamiast dwóch podstawowych kategorii można wyróżnić przynajmniej trzy.
          Pierwsza z tych form jest najbardziej oczywista – to publikowanie na własnej stronie internetowej. Oprócz swojej strony www Projekt posiada również stronę na Facebooku, tzw. fanpage. Oficjalna strona www zawiera podstawowe informacje o Projekcie, można się z niej dowiedzieć, jakie są jego założenia, kto go tworzy. Znajdziemy na niej również odsyłacze do profilów na innych portalach (m. in. Rekolekcji dla facetów, posiadających oddzielną stronę www) i możliwości kontaktu. Na stronie głównej oprócz opisu bieżących wydarzeń związanych z życiem Projektu znaleźć można również artykuły związane z historią dawnej Europy i religią rzymskokatolicką. Autorami tekstów są sami uczestnicy Projektu, w ten sposób każdy Projektowicz może być jej twórcą. Strona opatrzona jest licznymi zdjęciami z działalności Projektu, zawiera także nagrania pieśni. Jest ogólnie dostępna, można ją odnaleźć po wpisaniu w wyszukiwarkę nazwy Projektu. Jest ona kierowana również do Projektowiczów, ponieważ mogą znaleźć na niej informacje dotyczące wydarzeń, w których sami nie mogli uczestniczyć. Warte uwagi jest to, że jest prowadzona systematycznie, bardzo estetycznie i przejrzyście. Jeśli dla kogoś odwiedzenie strony jest pierwszym kontaktem z Projektem, osoba taka bardzo szybko może zorientować się w działalności grupy, poznać jej cele, założenia, historię. Swoją estetyką strona również nawiązuje do prezentowanych
Hiszpańska Niedziela na Solcu, 2013.
treści. W kwestii archiwizacji ważnym elementem są artykuły pojawiające się po przeprowadzonych nabożeństwach, noszące nazwę napisów końcowych. Jest to opatrzone zdjęciami ogólne podsumowanie właśnie zakończo- nego wydarzenia, jak i przedstawienie wszystkich osób biorących w nim czynny udział z podaniem funkcji, jaką pełnili. Jest to również forma podziękowania wszystkim tym, dzięki którym dane nabożeństwo mogło się odbyć. To podstawowa forma dokumentacji działalności Projektu, pełniąca zarówno funkcje archiwizacji, jak i promocji. Członkowie Projektu stale podkreślają, że ich działalność jest przeznaczona do odbioru „na żywo”, o czym świadczy również stosunkowo niewielka liczba nagrań umieszczonych na stronie, jednak ta forma kontaktu z odbiorcą pozwala mu na śledzenie Projektu nawet w tych wydarzeniach, w których nie mógł brać udziału, co jest ważne ze względu na brak stałego miejsca nabożeństw.
          Trochę inny charakter ma profil na portalu Facebook, polubiony przez 165 osoby (stan na 24.04.2014). Jest on głównie kierowany do Projektowiczów, a treści na nim prezentowane są bardziej różnorodne. Można tam znaleźć odsyłacze do nowych tekstów pojawiających się na stronie, ale również informacje o bieżących wydarzeniach z życia Kościoła, jak i samych Projektowiczów. Informacje o bieżących sprawach, jak na przykład terminach prób, przeplatają się z dowcipami, zachowanymi jednak w duchu Projektu. Profil również jest formą dokumentacji działań, dostępnej mniejszej społeczności związanej ściślej z Projektem. Znajdują się na nim również zdjęcia i nagrania ze zorganizowanych nabożeństw.
Monika Ryszawa
Czytasz część II. przejdź do pozostałych: część I | część III | część IV | część V

środa, 16 lipca 2014

Warsztat "Exaltata est" w Warszawie


         Wspominaliśmy już na naszej stronie, że jesteśmy w trakcie przygotowań nowego nabożeństwa. Właśnie przygotowania te wkroczyły w nową fazę - jesteśmy po drugim po spotkaniu w Rudce warsztacie poświęconym "Exaltata est" - Apelowi Jasnogórskiemu z chorałem gregoriańskim na Uroczystość Wniebowzięcia NMP. Dwudniowy warsztat odbył się 12-13 lipca w salach parafii św. Franciszka z Asyżu na warszawskich Nowodworach.
          Bardzo serdecznie dziękujemy ks. proboszczowi Janowi Józefczykowi za gościnę. Wielkie podziękowania należą się również Barbarze Supeł, która koordynowała przygotowanie warsztatu. Natalii Galuchowskiej i Przemkowi Kisło dziękujemy za niedzielny obiad.
          Tak to właśnie nasz Projekt w żartach zyskuje trzeci człon: "kulinarny", bowiem co śpiewak, to inny talent kulinarny - wypiek chleba, tart, słodkości... Dobrze, że śpiewanie pochłania dużo kalorii.


czwartek, 10 lipca 2014

Sposoby komunikacji i dokumentacji w Projekcie Muzyczno-Liturgicznym „Wschód - Zachód”; część I: Wprowadzenie


          Nasza współprojektowiczka, Monika Ryszawa, studentka kulturoznawstwa na Uniwersytecie Warszawskim, w ramach zaliczenia przedmiotu „Uczestnictwo w kulturze” przygotowała pracę roczną o sposobach komunikacji i dokumentacji funkcjonujących w Projekcie Muzyczno-Liturgicznym „Wschód – Zachód”. Jest to pierwsze takie opracowanie traktujące o naszym Projekcie. Publikujemy je na naszej stronie w pięciu częściach.
Via Crucis 2014. Autorka tekstu pierwsza z prawej.
          Archiwizacja, dokumentacja, prowadzenie ksiąg pamiątkowych, fotorelacje i wiele innych sposobów uwieczniania swojej działalności stosują różne instytucje. W niektórych przypadkach jest to wymóg narzucony odgórnie, w innych jest to naturalny sposób ocalenia od zapomnienia swojej działalności. Sposoby archiwizacji często zależą od rodzaju instytucji; współcześnie znaczną rolę odgrywają w tej dziedzinie strony internetowe i profile na portalach społecznościowych. Instytucja, w której odbywałam praktyki, również prowadzi swoją archiwizację i to na kilku płaszczyznach.
          Projekt Muzyczno-Liturgiczny „Wschód - Zachód” (w dalszej części pracy nazywany w skrócie „Projektem”) zrzesza fascynatów dawnej muzyki religijnej, pochodzących z całej Polski. Celem jego działalności jest ocalenie od zapomnienia oraz przywoływanie już zapomnianych pieśni nabożnych z różnych tradycji łacińskiej Europy. Jego główną formą działalności są nabożeństwa okresowe (tzn. sprawowane w Kościele Katolickim w różnych okresach roku), których oprawę stanowią dawne pieśni
Warsztat "...nunc et in hora mortis nostrae", Sopot 2012.
religijne; dotychczas powstało ich pięć,  kolejne trzy są w przygotowaniu. Projekt skupia ludzi w różnym wieku, z różnym wykształceniem, zarówno świeckich, jak i duchownych. Nazwę bierze w pierwszej kolejności z geograficznego rozlokowania dwóch głównych ośrodków: Hajnówki na wschodzie i Szczecina na zachodzie. Projektowicze spotykają się nie tylko na nabożeństwach odprawianych w różnych miejscach Polski, lecz także na wewnętrznych warsztatach. Nie istnieje jedna, stała, zamknięta lista członków Projektu; jest pewna grupa osób, która stanowi stały trzon, jednak wiele osób angażuje się jednorazowo (prawie 2/3 z ponad 150 osób zaangażowanych od chwili założenia, czyli od lipca 2006 r.). Ze względu na to ilość śpiewaków przy okazji poszczególnych nabożeństw waha się od kilku do ponad trzydziestu, przeciętnie jest ich kilkunastu. Głównym pomysłodawcą całego przedsięwzięcia, a obecnie koordynatorem działań tej grupy jest Krzysztof Hubert Olszyński; odpowiada on zarówno za stronę organizacyjną, jak i artystyczną (dobór repertuaru, dyrygowanie). Działalność Projektu Muzyczno-Liturgicznego „Wschód - Zachód” przyrównywana jest przez Projektowiczów do drzewa o trzech konarach. Pierwszy, wspomniany wyżej to cykl nabożeństw z oprawą muzyczną dawnych pieśni religijnych. Pozostałe dwa to Rekolekcje dla facetów i Fons et culmen (łac. źródło i szczyt) – uroczyste Msze święte odprawiane w szczególnych okolicznościach, np. ślubne.
          Ze względu na niestacjonarny charakter Projektu i mnogość miejsc zamieszkania Projektowiczów, bardzo ważnym elementem utrzymującym spójność grupy jest Internet, który umożliwia jej członkom stałą łączność, przygotowywanie nabożeństw, informowanie się nawzajem, a także przygotowanie nowego materiału muzycznego. Zastosowanie prostych w obsłudze programów muzycznych umożliwia naukę (choćby jedynie wstępną) nawet skomplikowanych pieśni dla użytkowników nie posiadających wykształcenia muzycznego. Gdyby nie możliwości technologiczne, jakie udostępnia Internet, Projekt nie miałby szans istnienia i realizowania swoich idei. Internet staje się również przestrzenią, w której dokumentowana jest działalność Projektu.
Monika Ryszawa
Czytasz część I. przejdź do pozostałych: część II | część III | część IV | część V